در این مقاله از سری مقاله های حرف آخر به رشته پزشکی پرداخته ایم ؛ رشته پزشکی از گروه علوم تجربی شاید به جرات بتوان گفت، پر مخاطب ترین رشته در میان کل رشته های آزمون سراسری دانست. رشته ای که هر چند برای پذیرش در دانشگاه ها رتبه بسیار بالایی را می طلبد، اما به دلیل بازار کار بسیار مناسب آن حتی در قالب یک مطب خصوصی و منزلت اجتماعی بالای آن، مخاطبان زیادی را به خود جلب نموده است.البته نباید این نکته را از یاد برد که رشته پزشکی رشته پردرآمدی به خصوص در ایران است.
علوم طب و پزشکی، علمی که مربوط به سلامت جسم و حتی سلامت روان انسان و حتی سایر موجودات زنده را شامل می شود. این علم از قدیمیترین علوم به شمار می رود، چون در هر برهه از زمان سلامتی افراد جزو مسائل دارای اولویت بالا بوده است.
از همان روزگاران زمانی که علم پیشرفت زیادی نداشت ، مردم با استفاده از طب سنتی از جمله طب سوزنی، طب گیاهی و …، به دنبال معالجه بیماران بوده اند. امروزه نیز با گسترش روز افزون علم و تکنولوژی و ساخت دارو ها و تجهیزات مدرن پزشکی و پیشرفت های جراحی در جهان و پیشرفت در زمینه ژنتیک ، علم پزشکی، سلامتی و بهداشت را در به سطح بسیار بالایی ارتقا داده است.
در این مقاله سعی بر این است که به معرفی کامل این رشته مهم با پرداختن به گرایش ها، آینده، دروس و دانشگاه ها و بازار کار و درآمد آن بپردازیم.
آنچه در این مقاله میخوانید
تاریخچه رشته پزشکی
بسیاری دانش پزشکی را به دوران ماقبل تاریخ نسبت می دهند که دوران گسترده ای را در بر می گیرد.پزشکی در مصر باستان وجود داشت و بابلی ها هم به تشخیص، معاینه و درمان بیماریها می‌پرداختند. کتاب راهنمای تشخیصی آنها روش‌های درمان و سبب‌شناسی (اتیولوژی) را معرفی کرد.همچنین در یونان باستان بقراط به عنوان پدر علم پزشکی نامیده شد و گالن نیز یکی از بزرگترین جراحان یونان باستان بود.
در ایران و با گسترش اسلام دانش پزشکی رشد فزاینده ای داشت که یکی از بزرگترین پزشکان این عصر می توان ابو علی سینا با کتاب با ارزش قانون در علم پزشکی و محمد زکریای رازی با الحاوی، که بزرگترین دائرةالمعارف طبی اسلامی خوانده می‌شود را نام برد.
رشته پزشکی چیست؟
پزشکی یک دانش کاربردی است، هدف آن حفظ و ارتقاء تندرستی، درمان بیماریها و بازتوانی آسیب‌دیدگان است. این منظور با شناخت بیماریها، تشخیص، درمان و جلوگیری از بروز آنها به انجام می‌رسد. رشته پزشکی بسیار جامع است چون بخش بزرگی از رشته های فیزیک ،زیست‌شناسی تا علوم اجتماعی، مهندسی و علوم انسانی را در بر می گیرد.
بهرحال پزشکی عمومی شامل چهار دوره علوم پایه، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی بالینی و کارورزی بالینی است که دوره علوم پایه آن شامل 5 ترم تحصیلی است که با اتمام آن، دانشجویان می‌توانند به دوره بعدی که همان فیزیوپاتولوژی است راه پیدا کنند و بعد از آن نیز دوره امتحان جامع علوم پزشکی برگزار می شود( توسط وزارت بهداشت) و در صورت قبولی در آن، می‌توانند به این دوره راه پیدا کنند و بقیه مسیر را ادامه دهند.
دوره های تحصیلی رشته پزشکی
همان طور که اشاره شد پزشکی شامل چهار دوره بود که به تشریح آنها خواهیم پرداخت.این دوره ها معمولا 16 ترم است که حدود 8 سال طول می کشد.
علوم پایه
دوره علوم پایه اولین دوره از چهار دوره رشته پزشکی است. در این دوره دانشجویان باید 4 ترم را در مدت دو سال بگذرانند. که شامل مباحث اولیه و پایه پزشکی که مجموعه ای از دروس تئوری است که به دانشجویان تازه وارد ارائه می شود.
دانشجویان بعد از گذراندن این 4 ترم، آزمون جامع می‌دهند و وارد دوره بعدی می‌شوند. در ضمن باید توجه داشت که ملاک قبولی در امتحانات این مرحله، کسب حداقل نمره 12 از 20 است؛ در حالی که در دروس پایه، ملاک کسب نمره 10 از 20 می‌باشد.
دروس این دوره :
- آناتومی
- بیوشیمی
- بافت‌شناسی
- اپیدمیولوژی
- جنین‌شناسی
- ایمنی‌شناسی
- فیزیولوژی
- روانشناسی
- ژنتیک
- تغذیه
- میکروب‌شناسی
- انگل‌شناسی
- قارچ‌شناسی
- ویروس‌شناسی
- آسیب‌شناسی عمومی
- دروس عمومی
- زبان تخصصی
فیزیوپاتولوژي
دوره دوم و دوره بعد از پایه ، فیزیوپاتولوژی است. آگاهی از مبانی فیزیولوژیک، شناخت مکانیزم بیماریها و عوامل موثر در آنها، نشانه های بیماریها و تشخیص و درمان آنها به صورت کامل، از مسائلی است که در این دوره به آن ها پرداخته می شود.این دوره جمعا 31 واحد درسی است که دو ترم طول خواهد کشید. معدل دانشجو از این دروس باید حداقل 12 باشد، در غیر این صورت دانشجو باید درس‌هایی را که در آنها نمره کمتر از 12 آورده است، مجدداً بخواند. حداکثر مدت مجاز در مرحله اول و دوم (علوم پایه و فیزیوپاتولوژی) 5 سال است. در پایان این دو دوره دانشجویانی که همه‌ی واحدها را با موفقیت بگذرانند، به دوره‌ی کارآموزی بالینی راه می‌یابند.
دروس این دوره :
- آسیب شناسی اختصاصی
- سمیولوژی
- فارماکولوژی
- پاتولوژی تئوری
- فیزیوپاتولوژی ارگان‌ها
- فیزیک پزشکی
کارآموزی بالینی
بعد از به پایان رساندن دوره دوم (فیزیوپاتولوژی) ، دوره سوم که همان کارآموزی بالینی یا استاژری است شروع می شود. در این دوره دانشجویان وارد محیط بیمارستان می شوند. این دوره به مدت دو سال و در 4 الی 5 ترم به دانشجویان رشته پزشکی ارائه می شود و شامل دو بخش تئوری و عملی است. هدف از دوره کارآموزی بالینی ، تشخیص بیماری ها از دیدگاه بالینی و آزمایشگاهی و به دست آوردن توانایی های لازم در به کار بردن اندیشه و استقلال، و نتیجه گیری سریع به منظور برخورد منطقی و صحیح با بیمار و طراحی عملیات پیشگیری و درمانی می باشد. دانشجویان بعد از گذراندن این دوره در یک آزمون پیش کارورزی شرکت می‌کنند. قبولی در این آزمون، مجوز ورود به دوره کارورزی بالینی است.
دروس این دوره :
- جراحی
- بخش داخلی
- کودکان
- چشم
- زنان و زایمان
- گوش، حلق و بینی
- رادیولوژی
- پوست
- بیماری‌های اعصاب
- بیماری‌های عفونی
کارورزی بالینی
کارورزی بالینی (انترنی)، دوره چهارم و پایانی و سخت ترین دوره رشته پزشکی است. این دوره حدود دو سال است و به طور کامل در بیمارستان سپری می شود. در این مرحله، دانشجو با استقلال عمل بیشتری نسبت به مداخله در درمان بیماران اقدام می‌کند. البته فعالیت‌های انتخاب رشته دانشجو زیر نظر استاد یا دستیاران مربوطه (رزیدنت‌ها) صورت می‌گیرد. در این دوره، دانشجو با عنوان انترن شناخته می‌شود. اگر دانشجویان این دوره را با موفقیت سپری کنند و در آزمون موفق شوند، رسما به عنوان یک پزشک به جامعه معرفی می‌شوند و شماره نظام پزشکی خود را نیز دریافت می‌کنند.
دروس این دوره :
- کارورزی بخش چشم
- کارورزی بخش جراحی
- کارورزی بخش سوختگی
- کارورزی بخش ارتوپدی
- کارورزی بخش اطفال
- کارورزی بخش گوش، حلق و بینی
- کارورزی بخش زنان و زایمان
- کارورزی بخش اورژانس
- کارورزی بخش پوست
- کارورزی بخش نفرولوژی
- کارورزی بخش روانپزشکی
- و …
طرح دو ساله رشته پزشکی (اجباری) چگونه است؟
تمامی دانشجویان رشته پزشکی پس به اتمام رساندن چهار دوره رشته پزشکی، موظف به طی طرح دو ساله خدمت خود هستند. طی این دو سال، دانشجو به یکی از مناطق محروم اعزام شده و در آنجا به ارائه خدمات درمانی می‌پردازد. در صورتی که دانشجو در ۲۶ سالگی درس خود را تمام کرده باشد، در ۲۸ سالگی طرح وی تمام می‌شود.
دوره تخصص رشته پزشکی چگونه است؟
هر دانشجو پس از اتمام دوره پزشکی که به عنوان پزشک عمومی شناخته می شود ، دوست دارند دوره تخصص را نیز بگذارند اما ظرفیت این مقطع بسیار محدودتر از پزشکی عمومی است. البته در ایران اکثر تخصص های جهان تدریس می شود. مقطع تخصص که با عنوان دستیاری یا رزیدنتی نیز شناخته می‌شود، معمولاً ۴ سال به طول می‌انجامد. بعد از دوره تخصص، دوره فوق تخصص نیز وجود دارد. قبلاً این تخصص زیر شاخه (فوق تخصص) نداشت و این متخصصین عمومی همه نوع بیماری را ویزیت می‌کردند اما امروزه این شیوه کمتر به کار می‌رود و بیشتر متخصصین داخلی در فوق تخصص خاصی فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال متخصصین گوارش فقط به بیماری‌های دستگاه گوارش می‌پردازند یا متخصصین کلیه فقط درمان بیماری‌های کلیوی را عهده‌دار می‌شوند.
چه دانشگاه هایی رشته پزشکی پذیرش می کنند؟
دانشگاه های علوم پزشکی
تهران
مشهد
کرمان
شیراز
اصفهان
بابل
شهید بهشتی
تبریز
گیلان (رشت)
ایران
کردستان (سنندج)
یزد
کرمانشاه
مازندران (ساری)
همدان
کاشان
قم
البرز (کرج)
ایران (پردیس خودگردان)
ارومیه
گلستان (گرگان)
جندی شاپور اهواز
بقیه الله
زنجان
سبزوار
فسا
زابل
بوشهر
شاهد تهران (رشته های پزشکی)
جهرم
قزوین
سمنان
شهرکرد
ایلام
اراک
بیرجند
اصفهان (پردیس خودگردان)
مشهد (پردیس خودگردان)
شاهرود
تبریز (پردیس خودگردان)
زاهدان
گناباد
لرستان (خرم آباد)
خراسان شمالی (بجنورد)
اردبیل (پردیس خودگردان)
بندرعباس
دزفول
رفسنجان
کرمان (پردیس خودگردان)
گیلان (محل تحصیل بندرانزلی – پردیس خودگردان)
جیرفت – دانشگاه علوم پزشکی بابل (پردیس خودگردان)
گلستان (گرگان – پردیس خودگردان)
زنجان (پردیس خودگردان)
آبادان
کرمانشاه (پردیس خودگردان)
کاشان (آران وبیدگل – پردیس خودگردان)
ارومیه (پردیس خودگردان)
بم
یزد (پردیس خودگردان)
همدان (پردیس خودگردان)
جندی شاپور اهواز (پردیس خودگردان)
مازندران ( محل تحصیل رامسر – پردیس خودگردان)
بندرعباس (پردیس خودگردان)
زاهدان (پردیس خودگردان)
رشته پزشکی چه توانایی هایی لازم دارد؟
فردی که میخواهد وارد رشته پزشکی شود باید از نظر شخصیتی فردی سالم، مهربان، نوع دوست و برونگرا باشد و دارای احساسات، مهارت همدلی و عواطف انسانی باشد. یک دانشجوی پزشکی باید آمادگی مطالعه، تحقیق و پژوهش را در حد بسیار گسترده و فراگیر داشته باشد؛ یعنی اگر دانشجو بسیار کوشا و علاقه‌مند نباشد و تنها برای عنوان “دکتری” وارد این رشته شده باشد، حتی نمی‌تواند مدرک دکترای عمومی خود را به دست بیاورد. همچنین شرایط سخت دوره های کارآموزی و کارورزی تحمل کند، به همین جهت باید شخصیتی صبور داشته باشد.
رشته پزشکی چه فرصت های شغلی ایجاد می کند؟
فرصت های شغلی رشته پزشکی شامل بیمارستان ها، کلینیک ها، درمانگاه ها، اورژانس ها و کلیه مراکز درمانی در بخش های دولتی و خصوصی و تاسیس مطب بوده و از نظر درآمد شغلی و پرستیژ اجتماعی در جایگاه بالایی قرار دارد.
بازار کار و درآمد رشته پزشکی چگونه است؟
- بازار کار رشته پزشکی از منزل شخصی شروع شده و تا بیمارستان ها، درمانگاه ها، اورژانس ها، کلیه مراکز درمانی در بخش های دولتی و خصوصی، ورزشگاه ها و … گسترش پیدا می کند و در صورت توانایی مالی، پزشکان امکان تاسیس مطب نیز دارند.
- امروزه می شنویم که برای فارغ التحصیلان رشته پزشکی بازار کار مناسبی وجود ندارد. در حالی که هنوز در برخی از شهرهای کوچک و مناطق محروم با کمبود پزشک مواجه هستیم.
- میزان درآمد یک پزشک عمومی به موارد متعدد بستگی دارد: تجربه ی طبابت، محل مطب و روابط عمومی و نحوه ی برخورد با بیماران.
- متوسط درآمد ماهیانه پزشکان عمومی از ۵ تا ۱۰ میلیون تومان گزارش شده است.
- طبیعی می باشد با توجه به شرایط میزان درامد می تواند کمتر یا بیشتر شود.
سخن نهایی
رشته پزشکی رشته ای با بازار کار خوب و مناسب است و موقعیت اجتماعی بالایی را ایجاد می کند. هر چند که این رشته از گروه علوم تجربی شرایط قبولی با تراز های بالایی را می طلبد و دوره تحصیلی این رشته نیز طولانی است اما نگران نباشید، دوستان و مشاوران ما در حرف آخر با ارائه مشاوره های تخصصی و بسته های آموزشی متنوع و روش های یادگیری آسان راه گشای شما در مسیر موفقیت خواهند بود.
