خلاصه نویسی چیست؟ اگر بخواهیم به صورت مختصر و مفید خلاصه نویسی را برای شما تعریف کنیم، میتوان گفت که از بهترین و با کیفیتترین روشها است که در زمان کمی و بسیار سریع برای مرور مطالب درسی و یادآوری کردن آنها در زمان کم استفاده میشود. مطمئنا شما هم که یکی از داوطلبین کنکوری هستید تا حدی به آن آشنایی دارید که در مواردی چون دوران جمعبندی میتواند به داد افراد کنکوری برسد. اما، خلاصهنویسی زمانی مفید خواهد بود که از بهترین روشها بتوانید برای تهیه آن استفاده کنید. بنابراین، حرفآخر جهت اینکه بتوانید آن را به بهترین روش استفاده کنید، در ادامه آن را با روشها و تکنیکهای عالی جهت تهیه به شما خواهد گفت.
آنچه در این مقاله میخوانید
خلاصه نویسی اصولی در کنکور
شاید این سوال شما باشد که مثلا چگونه کتاب ادبیات را خلاصه نویسی کنیم؟ بهتر است بدانید که خلاصه نویسی به این معنا نیست که حتما شما تمامی کتاب را از ابتدا تا آخر خلاصه نویسی کنید!
در اولین قدم شمایی که به دنبال بهترین رتبه در کنکور هستید باید بدانید که برای همه درسهای خود چه تخصصی و چه عمومی باید خلاصه نویسی داشته باشید(اما، نه تمامی مباحث). زیرا، خلاصه نویسی به شما در دوران جمعبندی و مرور بسیار کمک خواهد کرد. این چنین است که موفقیت در کنکور را برای خود حتمی خواهید کرد.
خلاصه نویسی برای درسهای عمومی
خلاصه نویسی برای تمامی درسهای کنکور مثل هم نبوده و با هم تفاوت دارند. در خلاصه نویسی برای دروس عمومی و به نوعی حفظی چون زبان انگلیسی، دین و زندگی و … بهترین کار این است که خلاصه نویسی به جای اینکه به صورت درس به درس باشد، به صورت مبحث به مبحث و موضوعی باشد. در درسهای عربی و زبان جهت اینکه تسلط کافی را روی لغات داشته باشید از به یاد سپردن (جعبه لاینتر) استفاده کنید. بهترین کار این است تا فرمول و قواعد را به صورت کلی در چند برگه خلاصه کنید. اما درباره مواردی چون جای خالی، آرایه ادبی بهترین کار این است که تمرین و تست زنی بسیار و زیاد را داشته باشید.
خلاصه نویسی برای دروس تخصصی
برای خلاصه نویسی درسهای تخصصی چون ریاضی، فیزیک چه کنیم؟ برای این چنین درسها شما باید به سراغ یادداشت فرمولهای مهم و کاربردی بروید. به این ترتیب زیر هر فرمول و آنهایی که با هم ارتباط دارند از تستهای کنکور سراسری یک الی 2 نوع را یادداشت کنید. بهترین کار این است که به دستهبندی فرمولها بپردازید و به نوعی آنها را منظم کنید به این صورت حفظ کردن آنها نیز راحتتر خواهد بود. در شیمی برای مباحث حفظی بهتر است آنها را در داخل کتاب علامتگذاری کنید. این را هم فراموش نکنید که مباحثی را که در پایههای مختلف با هم مشترک هستند را در ارتباط با هم خلاصه نیسی کنید. ( مانند فیزیک حرکت شناسی سال دوم و پیش دانشگاهی).
خلاصه نویسی برای زیست
برای زیست چه راهکاری را به کار ببریم؟ این درس را میتوان از بقیه متفاوت دانست. زیرا، برعکس ریاضی و فیزیک هدف شما فرق دارد. در درسهای ریاضی و فیزیک قصد شما این است که در نوبت بعدی تمامی مطالب خلاصه نویسی خود را مطالعه کنید و به نوعی یادآوری شود. ولی، در زیستشناسی و موارد مفهومی شیمی خلاصههای شما به این دلیل است که در دفعات بعدی که به مطالعه کتاب درسی میپردازید با نگاه کردن به شما دید کلی را از مطالب مهم فصل و کلیات فصل بدهد. یعنی، به نوعی مطالب به صورت نموداری در ذهن شما تصور شود. به این صورت در حین مطالعه زمان کمتری را برای تمرکز بر جزئیات خواهید داشت.
طرح واژه، طرح درختی و طرحهای متنوع برای خلاصه نویسی
برای اینکه خلاصه نویسی را انجام دهید شما راههای مختلفی را دارید. شما قادر هستید با استفاده کردن از طرح واژه مطالب را به صورت درختی یا طرحهای متنوع و زنجیرهای استفاده کنید تا بتواند مطالب را به یاد شما بیاورد. این موارد باعث ایجاد رابطه پیوستگی شده و مطالب را برای شما قابل تصور میکند.
روش بعدی، یعنی طرح واژه میتواند دارای ماندگاری بیشتری باشد و این به علت داشتن واژههای کلیدی است. اگر بخواهیم خلاصه وار بگیم، نباید به صورت انشا نویسی خلاصه نویسی را انجام دهید و بیشتر به صورت شکل، نمودار و علائم باشد تا بهتر در ذهن بماند.
همچنین قادر هستید برای سازماندهی ذهن و کارآیی فوقالعاده از درخت حافظه استفاده کنید. در این مورد عنوان فصل در داخل دایره و هر شکل هندسی که در سمت راست است برای ریشه درخت استفاده میشود. بعد باید به سراغ نکات اصلی و فرعی بروید که بر روی شاخههای اصلی و فرعی در چپ نوشته میشود. برای مثال، در فصل مولکولهای زیستی؛ در این فصل شما بر روی کاغذی مولکولهای زیستی را نوشته و آن را به چهار قسمت تقسیم میکنید. پس فلش رسم کرده و در جلوی آنها کربوهیدراتها، لیپیدها، پروتئینها، اسیدهای آمینه را مینویسید. کربوهیداراتها را با سه فلش مشخص میکنید و در جلوی آن مونوساکاریدها، دی ساکاریدها، پلی ساکاریدها را یادداشت میکنید. بعد از این مونو ساکاریدها خود دو قسمت است و با و فلش جدا میکنید و مینویسید، پنتوزها، هگزوزها و …
نکتهای قابل توجه و مهم این است که باید حتما قبل خلاصه نویسی مطالب را خوانده و طرحی کلی از آنها در ذهن خود داشته باشید. چون اگر تسلط کافی نداشته باشید ممکن است اطلاعاتی خود در خلاصه نویسی اشتباه باشد.
برای خلاصه نویسی به نکات مهم بپردازید
باید توجه داشته باشید زمانی در حال مطالعه هستید، هر وقت مطالب کلیدی و مهم را مشاهده کردید اول باید زیر آنها را خط بکشید و علامت گذاری کنید. زیرا، زمانی که در حال یادگیری باشید نخواهید توانست خلاصه برداری هم بکنید. شما باید اول یاد بگیرید و زیر آنها را خط بکشید و بعد خلاصه نویسی کنید. در بسیاری از مواقع مشاهده شده است که افراد تقریبا زیر تمامی خطوط کتاب خط میکشند و آنها را علامتگذاری میکنند، یعنی به نوعی است که انگار حجم کل کتاب است. باید بدانید این اصلا خلاصه نویسی نمیباشد.
در حین خلاصه نویسی باید توجه داشته باشد که در هر پاراگراف یکی دو جمله اول مهم هستند و بقیه توضیحاتی برای آن میباشند. باید مطالبی را که توضیحات اضافه و مثال و شواهد دارند را حذف کنید. به صورت کلی باید اصل مطلب را بنویسید. خلاصه نویسی شما باید از کلمات کلیدی تشکل شده باشد که با خواندن بتوانید کل مطلب را بیاد آورید.
تا حد ممکن خلاصه نویسی را کوتاه انجام دهید
از مهمترین مواردی که باید در خلاصه نویسی در نظر داشته باشید این بوده که باید مطالب تا حد ممکن کوتاه شده باشند و به بهترین شکل مفهوم را رسانده و ترجیحا فعل داشته باشند. شما به دو صورت میتوانید خلاصه نویسی داشته باشید. همچنین میتوانید از جملات متن کتاب برای نوشتن استفاده کنید و هم با عباراتی که خودتان خواهید ساخت. به صورت کلی منظور این است که حتما نیازی به این نمیباشد که همانند جملات کتاب را خلاصه کنید. بهترین روش این است که به زبان خودتان آن را بنویسید چون قرار است خودتان استفاده کنید نه کس دیگری.
تا حد ممکن ایده به خرج دهید و خلاصه بنویسید. شما برای مثال خواهید توانست برای افزایش و کاهش از فلش بالا و پایین استفاده کنید. یا نه از روز و کد گذاری برای حفظیات بهره ببرید. برای مثال در تاریخ ادبیات آثار نظامی رمز میتواند “ملخ ها” شود.
- م: مخزن الاسرار
- ل: لیلی و مجنون
- خ: خسرو و شیرین
- ه: هفت پیکر
- الف: اسکندرنامه
از خلاصه نویسی افراد دیگر استفاده نکنید
این را بدانید که نباید از خلاصه افراد برتر کنکور استفاده کنید. چون هر کسی بنا به ایده و فکر خود خلاصه نویسی را انجام داده است و ممکن است شما در برخی از موارد اصلا متوجه نشوید چه چیزی نوشته شده است. جدا از اینها اگر شما مطلبی را خود بنویسید ماندگاری بیشتر و بهتری را دارد تا اینکه فقط آن را روخوانی کنید. پس، بهترین کار این است که خودتان نوشته و آن را خلاصه نویسی کنید و به دنبال خلاصه نویسی دیگر افراد نباشید. البته برای این مورد نیز استثنایی وجود دارد و آن هم این است که شما خلاصه نویسی نداشته و نزدیک به کنکور است. پس چارهای جز استفاده از منابع خلاصه برای جمعبندی و مرور ندارید.
به صورت منظم و تمیز خلاصه نویسی را انجام دهید
باید در حین خلاصه نویسی حواستان به منظم نوشتن و با استفاده از دسته بندی باشد. شما باید آن را تمیز تهیه کنید که در حین خواندن با شلوغی و سردرگمی همراه نشوید. تا حدممکن از برگههای بدون صفحه و پراکنده برای خلاصه نویسی استفاده نکنید. زیرا، با گذشت زمان حجم آنها بالا رفته و ممکن است ترتیب آنها به هم بخورد. همین باعث میشود شما برای مرتب کردن زمان زیادی را از دست دهید و به نوعی خسته شوید. بهترین کار استفاده از کلاسورهای است تا در هر زمان که خواستید برگه جدید را در بین صفحات اضافه کنید. همچنین فراموش نکنید تاریخ خلاصهها را هم بنویسید.
زمان مرور کردن خلاصه نویسی
حتما در برنامهریزی کنکوری خود روزانه زمانی را برای مرور مطالب خلاصه نویسی داشته باشید. زیرا، هر چه زمان و فاصله بین مرور بیشتر شود یادآوری سختتر خواهد شد. مطالبی را که برای خلاصه نویسی آماده شده است قبل و بعد از تست در خانه مرور کنید. این را هم فراموش نکنید که بعد تست زنی حتما نکات جدید و مهم را به تست زنی اضافه کنید. به یاد داشته باشید، بعد هر بار مرور خلاصه نویسی باید بروز رسانی شود. این بعدها معلوم میشود که به برخی از مطالب که در خلاصه نویسی نوشته بودید اصلا احتیاج نبوده و برخی را فراموش کرده بودید که باید بنویسید. پس حتما در برگه جای خالی داشته باشید.
خلاصه نویسی با حرفآخر
برای اینکه بتوانید بهترین خلاصه نویسی برای هر درس داشته باشید، بهترین کار کمک گرفتن از مشاورین کنکوری است، که حرفآخر در اختیار شما قرار داده است. شما خواهید توانست با کارشناسان ما به صورت 24 ساعته با شماره 09128626297 در تماس باشید و در صورت نیاز به هر گونه پکیچ آموزشی خواهید توانست به فروشگاه حرفآخر مراجعه کنید.